Lezing: Catherine de Zegher over Everlyn Nicodemus (EN)
Ontdek het werk van Everlyn Nicodemus door de ogen van curatrice Catherine de Zegher, die al jarenlang nauw met de kunstenares samenwerkt. In deze lezing belicht De Zegher een selectie werken uit de tentoonstelling Black Bird, die de praktijk van de kunstenares kenmerken.
Everlyn Nicodemus, Silent Strength I, 1989. Courtesy of Amir Shariat.
Haar naam, haar kunst, haar schrijven, haar hele wezen staan symbool voor een fascinerend maar aangrijpend verhaal van verdriet, tegenslag en trauma, zowel persoonlijk trauma als trauma van de zwarte cultuur, zoals Everlyn Nicodemus het omschrijft, maar het is ook een verhaal van doorzettingsvermogen, hoop en overleven.
Alsof haar naam haar lot bepaalde: ze zou een succesvolle kunstenares en schrijfster van en voor het volk worden. Nicodemus' inzichten en emoties leidden tot een uniek oeuvre met potlood- en houtskooltekeningen en schilderijen in warme, levendige aardetinten als amber, donkerrood, roestbruin, vermiljoen, bruin, oranje en zwart. In dit tijdperk van conflicten heeft haar onderzoek naar trauma's en geweld door de eeuwen heen wereldwijd bijgedragen aan ons collectieve bewustzijn en geresulteerd in een 16 meter lange rol die een van haar belangrijkste werken zou worden: Reference Scroll on Genocide, Massacres and Ethnic Cleansing (2004).
Ze voerde uitgebreid en nauwgezet onderzoek uit naar gruwelijke genocides en etnische zuiveringen uit de geschiedenis, waarvan de omvang en wreedheid uiteindelijk niet in woorden te vatten is: het onuitsprekelijke, maar ook het “inoubliable” (het onvergetelijke). Hoewel Nicodemus’ werk de beperkingen van visuele representatie benadrukt bij het getrouw weergeven van extreem lijden en kwaad, gaat het evenzeer over de complexe ervaringen en interpretaties van getuigen, en over “wit(h)ness” — het zich verbonden voelen.
Als lid van de Koninklijke Academie van België voor Wetenschap en Kunsten was Catherine de Zegher directeur van het Museum voor Schone Kunsten, Gent. Voorafgaand aan deze positie was zij artistiek directeur van de 18e Biënnale van Sydney en de 5e Biënnale van Moskou. Op de Biënnale van Venetië was zij curator van zowel het Australische als het Belgische paviljoen. Bij de afdeling Tekeningen van het Museum of Modern Art in New York organiseerde zij de grootschalige tentoonstelling On Line. Drawing Through the Twentieth Century. Jarenlang was zij directeur van The Drawing Center in New York. Voordat zij haar carrière in Noord-Amerika begon, was zij directeur van de Kanaal Art Foundation in België. Ze is curator van vele geprezen historische en hedendaagse tentoonstellingen, zoals America: Bride of the Sun. 500 Years of Latin America and the Low Countries en Inside the Visible. An Elliptical Traverse of Twentieth-Century Art in, of, and from the Feminine; en auteur en redacteur van talrijke boeken, waarvan de meest recente Women's Work Is Never Done, een bloemlezing van haar essays over het werk van vrouwelijke kunstenaars.